ชวนกันมารักและรู้จัก สิ่งที่ประกอบร่าง ขึ้นมาเป็นตัวเราเอง

".. ต้องรักตัวเองให้เป็นก่อน จึงจะรู้จักรักผู้อื่น .."
แต่ทำไม่ได้ เพราะไม่เคยเข้าใจว่า .. #รักเป็น

#รักเป็น หมายความว่า .. อย่างไร..?

ได้แต่ .. เดา คิดไปเอง หรือเข้าใจผิด
แล้วก็ไม่รู้วิธีด้วย..!!

คนที่รักตัวเอง คือ
#คนที่พึ่งตัวเองได้ รู้วิธีทำตัวเองให้เป็นที่พึ่งได้
จึงจะรู้จักรักคนอื่น และถ่ายทอดวิธีรู้จักรักตัวเอง
ทำตัวเองให้เป็นที่พึ่ง แก่คนที่เรารักและคนอื่นๆ ได้

การพึ่งตัวเองได้ ไม่ได้หมายถึง ความสามารถ
ในการหาเงินได้เยอะๆ มีตำแหน่งสูงๆ บ้านหลังใหญ่ๆ

เคยเห็นคนที่มีพร้อมทุกอย่าง
แต่ก็ไม่มีความสุขไหม..?

เคยเห็นเด็กที่ขาดพ่อแม่เอาใจใส่
เพราะพ่อแม่เอาแต่ทำงานไหม..?

ความสามารถในการพึ่งตัวเองได้
คือ #มีใจที่เป็นอิสระ
สุขได้ พอใจ จากสิ่งที่อยู่ภายในตัวเอง

ไม่ต้องเอาความสุขของตัวเองไปผูกกับสิ่งอื่น
ไม่ต้องรอให้เกิดกิจกรรมภายนอกใดๆเลย
ใจก้อเกิดความเป็นสุขขึ้นได้
เช่นอะไร การนอน ยิ้ม หัวเราะ การร้องเพลง
กิจกรรมที่เกิดขึ้นจากพื้นฐานธรรมชาติชีวิต
กับความเป็นธรรมดา ของชีวิตนั่นเอง

แต่ถ้าเรา ต้องพึ่งคนอื่น พึ่งสิ่งภายนอก
จะมีความสุขได้ ก็ต่อเมื่อมีคนรัก
มีสิ่งของ มีเหตุการณ์ มีบุคคล
หรือ เมื่อต้องมีเงินมากๆ เมื่อได้รับการยอมรับ
เมื่อต้องจ่ายเงิน เมื่อต้องได้ยิน ได้ฟัง ฯลฯ

ใจก็ขาดอิสระ เป็นความสุข ที่มีเงื่อนไข
#ต้องเสพจึงจะสุข จึงไม่ถูกทาง

ตอนถูกด่า ก็ยังทุกข์ และโกรธ

ตอนประสบกับสิ่งที่ไม่พอใจ ไม่อยากได้
หรือได้สิ่งที่ไม่อยากได้ ก็ทุกข์

ยามเจ็บป่วย หมอแค่ให้ยาช่วยบรรเทา
แต่ไม่มีใครป้องกัน ไม่ให้เราเจ็บ หรือทรมานได้

ไม่มีใครช่วยเรา หรือช่วยใครไม่ให้ตายได้

ไม่มีใครช่วยเรา.. หรือช่วยใครไม่ให้ต้องเกิดความทุกข์ซ้ำๆได้

ไม่มีใครเป็นที่พึ่ง ให้แก่ใครได้ตลอดเวลา.. และตลอดไปได้.

ทุกคนต้องรู้จักวิธีจัดการกับปัญหา เข้าใจความทุกข์
รู้จักความสุขที่แท้จริง ด้วยใจของตัวเอง

#ไม่ตกเป็นตัวประกันของอารมณ์

และพึ่งความต้องการจากภายนอกอย่างเดียว

 ---------------------------------------------------------

มีประโยคมากมาย บอกไว้แค่ ว่า 

ต้องปรับ ความคิดและฝึกจิตใจ

แล้วมีขั้นตอนอย่างไรบ้าง 

หลายคนคงสงสัย หรือ คิดเท่าไรก้อทำไม่ได้

1. เข้าใจชุดความคิด

ชุดความคิด คือ ...
" คนแบบฉันจะทำแบบนี้ละ ในสถานการณ์แบบนี้ "
ที่มา
- ทำตาม แต่โบราณ ประเพณี กระแส
- ทำตาม สิ่งแวดล้อม การเลี้ยงดู หรือ สังคม
- ทำตาม ความเคยชิน ตามใจตัวเอง

วันนี้ จึงจะขอหยิบยก ข้อมูลทางการแพทย์ มาเล่าสู่กันฟังค่ะ

มีอารมณ์และพฤติกรรมผิดปกติ 

เช่น ซึมเศร้า วิตกกังวล สมาธิสั้น เครียด นอนไม่หลับ 

บางทีเราอาจคิดว่าอาการเหล่านี้

เกิดจากสภาพอารมณ์และจิตใจที่แปรปรวน ... 

แต่รู้ไหมว่า หลายครั้งความผิดปกติทางจิตใจ 

ก็มีสาเหตุมาจาก สารเคมีในสมองขาดความสมดุล

และเนื่องจากสมองเรานั้นมีความซับซ้อนมาก 

จึงอาจเกิดสารเคมีในสมองไม่สมดุลได้โดยที่เราไม่รู้ตัว 

และไม่ทราบสาเหตุ ส่งผลให้เกิดการเปลี่ยนแปลง

ของสภาพจิตใจที่กระทบชีวิตประจำวันได้

สารเคมีในสมองคืออะไร?

สารเคมีในสมองมีชื่อเรียกอย่างเป็นทางการว่า 

“สารสื่อประสาท” หรือ Neurotransmitter 

ซึ่งเป็นสารที่เซลล์ประสาทสร้างขึ้นเพื่อใช้ส่งกระแสประสาท

จากเซลล์หนึ่งไปยังอีกเซลล์หนึ่ง เมื่อเซลล์ประสาทถูกกระตุ้น 

กระแสประสาทจะไหลไปตามเส้นประสาทเหมือนกระแสไฟฟ้า 

จนเมื่อไปถึงปลายประสาท 

กระแสประสาทจะกระตุ้นให้ปลายประสาทหลั่งสารสื่อประสาทออกมา 

เพื่อให้ไปจับกับ ตัวรับ (receptor) 

บนเซลล์ประสาทปลายทาง และเมื่อเซลล์ปลายทางถูกกระตุ้น 

ก็จะส่งกระแสประสาทต่อไปเรื่อยๆ โดยสารสื่อประสาท 

อาจมีฤทธิ์กระตุ้นหรือยับยั้งการทำงานของเซลล์ประสาทก็ได้

โดยปกติระบบประสาทเราจะมีการตรวจสอบ

เพื่อป้องกันไม่ให้สารสื่อประสาทกระตุ้น

หรือยับยั้งการทำงานของเซลล์ประสาทมากเกินไป โดยวิธีการดังนี้

• ที่ปลายประสาทจะมีตัวรับที่ตรวจสอบว่าเซลล์ประสาทต้นทางหลั่งสารสื่อประสาทออกมาเพียงพอหรือไม่ ถ้าสารสื่อประสาทออกมามากแล้ว ก็จะเกิดการยับยั้งเซลล์ประสาทต้นทางให้หยุดส่งกระแสประสาท
• มีการเก็บกลับสารสื่อประสาทไว้ที่ปลายประสาทของเซลล์ต้นทาง เพื่อให้หยุดการกระตุ้นเซลล์ปลายทาง และสามารถนำสารสื่อประสาทมาใช้ในครั้งต่อไปได้
• ส่วนสารสื่อประสาทที่หลงเหลืออยู่ จะถูกย่อยทำลายโดยเอนไซม์ที่ร่างกายสร้างขึ้น

ซึ่งกลไกเหล่านี้ ช่วยให้สารสื่อประสาทเกิดความสมดุล 

และสามารถส่งกระแสประสาทได้เป็นปกติถูกต้อง

สารเคมีในสมองที่สำคัญมีอะไรบ้าง?

ในสมองเรามีสารเคมีหรือสารสื่อประสาทอยู่มากมายหลายชนิด 

ยกตัวอย่างชนิดที่สำคัญต่อชีวิตประจำวันของเรา ได้แก่

• แอซิติลโคลีน (Acetyl coline) เป็นสารที่เกี่ยวข้องกับการเคลื่อนไหวของกล้ามเนื้อ การควบคุมพฤติกรรม ความจำ สมาธิ และการเรียนรู้

• โดพามีน (Dopa mine) ได้ชื่อว่าเป็นสารแห่งความสุข ซึ่งจะปล่อยออกมาเมื่อเรารู้สึกพึงพอใจ เช่น ได้ทานอาหารที่ชอบ ได้ออกกำลังกาย รวมถึงเวลาที่เรามีสมาธิจดจ่อกับสิ่งใดสิ่งหนึ่ง โดพามีนจะช่วยให้เรากิจกรรมนั้นๆ ได้ไม่รู้เบื่อ

• นอร์เอพิเนฟริน (Nore pinephrine) จะหลั่งออกมาเมื่อเกิดความกลัวและเครียด เพื่อกระตุ้นอัตราการเต้นของหัวใจและเพิ่มความดันโลหิต ทำให้เซลล์ได้รับสารอาหารเพิ่มขึ้น สำหรับเป็นพลังงานในการต่อสู้กับปัญหาต่างๆ นอกจากนี้ ร่างกายจะหลั่งนอร์เอพิเนฟรินสูงในตอนเช้า เพื่อกระตุ้นให้เรารู้สึกตื่นตัวและพร้อมสำหรับกิจกรรมในวันใหม่

• ซีโรโทนิน (Sero tonin) เป็นสารที่ควบคุมสภาพอารมณ์ ความรู้สึกเจ็บปวด ความหิว การหายใจ การนอนหลับ และพฤติกรรมอื่นๆ หากระดับสารซีโรโทนินต่ำ จะส่งผลต่ออารมณ์โดยตรง คือทำให้วิตกกังวล ก้าวร้าว ซึมเศร้า

• กาบา (GABA) เป็นสารสื่อประสาทชนิดที่ยับยั้งกระแสประสาท ทำให้สมองที่ได้รับการกระตุ้นเกิดสมดุลและผ่อนคลายลง

• เอนดอร์ฟิน (Endorphin) เป็นสารที่ออกฤทธิ์คล้ายสารเสพติด ทำให้รู้สึกผ่อนคลาย หายจากความเจ็บปวด สร้างความรู้สึกเคลิบเคลิ้ม พึงพอใจ จะหลั่งออกมาเมื่อในขณะออกกำลังกาย รู้สึกตื่นเต้น หรือมีเพศสัมพันธ์

เมื่อสารเคมีในสมองไม่สมดุลจะเกิดอะไรขึ้น?

สารเคมีในสมองไม่สมดุล คือการที่สารสื่อประสาทแต่ละชนิดมีระดับมากหรือน้อยผิดปกติ ซึ่งมักเกิดขึ้นโดยไม่ทราบสาเหตุ แต่เชื่อว่าปัจจัยน่าจะมาจากพันธุกรรม ความเครียด การใช้สารเสพติด และมีฮอร์โมนแปรปรวน 

หากสารเคมีในสมองไม่สมดุล จะส่งผลต่อร่างกายและจิตใจ ดังนี้

• หากมีแอซิติลโคลีนต่ำ จะทำให้มีสมาธิสั้น ความจำไม่ดี โดยเฉพาะความจำระยะสั้น นอนไม่หลับ

• หากมีนอร์เอพิเนฟรินต่ำ จะทำให้เซื่องซึม ขาดความตื่นตัว ไม่กระตือรือร้น แต่หากมีนอร์เอพิเนฟรินสูง จะทำให้กระวนกระวาย วิตกกังวล และนอนไม่หลับ

• หากมีโดพามีนต่ำ จะทำกล้ามเนื้อเกร็งกระตุก และมีอาการสั่น เช่น ในโรคพาร์กินสัน รวมถึงรู้สึกซึมเศร้า อ่อนแรง แต่หากมีโดพามีนสูงเกินไป จะทำให้เกิดโรคทางจิตเภท มีความคิดฟุ้งซ่าน ควบคุมสติไม่ได้ คลุ้มคลั่ง เหมือนการเสพยาบ้าหรือเฮโรอีน

• หากมีกาบาต่ำ สมองจะคิดฟุ้งซ่านโดยขาดการยับยั้ง วิตกกังวล ควบคุมความคิดไม่ได้ จนไปถึงมีอาการชักกระตุก

• หากมีซีโรโทนินต่ำ จะทำให้มีภาวะซึมเศร้า วิตกกังวล ย้ำคิดย้ำทำ ขาดความเชื่อมั่น อารมณ์แปรปรวน และอาจถึงขั้นทำร้ายตัวเองได้ ซึ่งผู้ป่วยโรคซึมเศร้ามักพบว่าเกิดจากการมีซีโรโทนินต่ำ แต่หากมีซีโรโทนินมากเกินไป อาจมีอาการทางจิต คลุ้มคลั่ง ควบคุมอารมณ์ไม่ได้ ซึ่งหากเป็นในเด็ก อาจเกิดภาวะปัญญาอ่อน หรือออทิสติกได้

ทำอย่างไรให้สารเคมีในสมองสมดุล?

• ดูแลสภาพร่างกายและจิตใจ โดยการพักผ่อนให้เพียงพอ และหลีกเลี่ยงความเครียด

• ทำกิจกรรมที่ช่วยให้ผ่อนคลาย และเพิ่มการหลั่งสารสื่อประสาท เช่น ออกกำลังกาย

• ทานอาหารที่ช่วยบำรุงระบบประสาท เช่น ผักใบเขียว ข้าวซ้อมมือ ที่มีวิตามิน บี สูง จมูกข้าวที่มีกาบาสูง หรืออาหารเสริมบำรุงสมอง เช่น สารสกัดใบแปะก๊วย

• หลีกเลี่ยงการใช้สารเสพติดที่ส่งผลร้ายแรงต่อระบบประสาท

• หากเป็นโรคที่ส่งผลกระทบต่อชีวิตประจำวัน เช่น โรคซึมเศร้า หรือโรคทางจิตเภท จะต้องรักษาด้วยยา เช่น ยาต้านเศร้า ร่วมกับการบำบัดสภาพจิตใจ

• เติมสารอาหาร เพื่อรักษา สมดุลเคมีในสมอง เช่น อเลอไทด์ อยู่เป็นประจำ

สรุป .. ว่า

การรักษา ความสมดุล ของสารเคมีในสมอง 

จะช่วยให้ ตัวเรา ไม่ตอบสนอง ต่อ สิ่งเร้า

ที่เข้ามา มากมายในชีวิตประจำวันได้ โดยง่ายค่ะ